Grischunas e Grischuns da differentas generaziuns e professiuns accumpognan e sustegnan persunas che han stuì fugir da dumagnar lur mintgadi. Tge che renda quest engaschament uschè spezial, cun tge egls ch’ellas ed els vesan ussa lur atgna patria e tge situaziuns ch’èn spinusas, vegnis Vus a savair qua.

Maja Diem, secretaria, Zizers – accumpagnament d'emprender CCS

Per mai èsi in enritgiment dad esser en contact cun umans d'autras culturas. Cun mes accumpagnament d'emprender sustegn jau fugitivas e fugitivs da terminar lur emprendissadi. Mintgatant è quai pretensius. Durant l'emprendissadi vegn dumandà bler dad els ed er jau emprend d'in cuntin. Il medem mument survegn jau invista en la vita e las disas da quests giuvenils che han gia stuì vegnir a frida cun uschè bler. Uschia prend'ins pir da dretg part da lur destin ed jau sun sco sin spinas tar mintga clausura. Fin qua essan nus adina vegnids perina bain ed avain mantegnì il contact era suenter la finiziun da l'emprendissadi.

Valentina Künzler, scolara da la scola chantunala, Seglias – accumpagnament d'emprender CCS

Jau fatsch l'emprima gia lavur voluntara e na sun stada mal betg ina secunda. Jau stoss adina avair insatge da far – e quai è in'occupaziun che fa senn. Jau accumpogn ina giuvna da la medema vegliadetgna da vegnir a frida cun las sfidas da la scola professiunala. Ella è fitg motivada ed è cuntenta cun la vita – quai vala bler a mai ed jau gid gugent ella, era sch'ella ha dumondas che na pertutgan betg la scola. Ella ha gist tschertgà in'abitaziun. Tge vulan dir tut quellas infurmaziuns en ils inserats?! Igl è crass co ch'ella stima tut quai ch'ella ha en Svizra. Per exempel in'atgna chombra. Ma ussa stat en il focus – per nus omaduas – puspè sia finiziun da la scola.

Christine Luginbühl, pensiunaria, Haldenstein – Accompagnamento all’ accumpagnament d'emprender CCS, sustegn linguistic, etc.

Jau n'hai nagina tema da vegnir en contact cun culturas nunenconuschentas. I po dar ch'insatge ma para curius, ma quai na disturba betg mai. Jau discur fitg gugent cun auters umans. Fugitivas e fugitivs vulan gea cuntanscher insatge e perquai tranter auter era trenar da discurrer tudestg. Uschiglio han els deplorablamain il pli savens pauc contact cun la populaziun indigena. Gist umens giuvens sa sentan savens sulets. Cunquai che jau hai gia chavels grischs, surpigl jau per part la funcziun d'ina mamma ch'è plain chapientscha e che dat buns cussegls. A blers manca lur mamma fitg. Impurtant èsi tuttina da tegnair ina tscherta distanza raschunaivla.

Lorena Passini, pedagoga sociala, Rodels – accumpagnadra da famiglias, uniun Offene Viamala

Jau hai fatg plirs engaschaments d'agid a l'exteriur, fin che jau hai percurschì ch'igl è pli impurtant per mai da sustegnair fugitivas e fugitivs qua en Svizra. Mes partenari è stà dal medem avis e dapi lura gidain nus umans dal center da transit a Cazas, ma era fugitivas e fugitivs en abitaziuns affittadas. Nus gidain ad emprender dad ir cun auto, sch'insatgi dovra la patenta per il job, faschain tandems d'emprender e cuschinain da cumpagnia. Cuschinar è ina fitg buna occasiun per emprender d'enconuscher in l'auter e po esser la raschun per fitg bellas excursiuns en la regiun. Igl è commovent da vesair quant simpel ch'igl è da parter gist cun uffants la gronda fortuna che nus avain en Svizra.

Lucia Rabia, giurista, Cuira – accumpagnament d'emprender CCS

Igl è bun ed impurtant da frequentar curs. Per avair la pussaivladad d'exercitar en nossa lingua e cultura dovri dentant era contacts persunals cun la populaziun indigena. Quai è tranter auter in motiv per mes engaschi. Jau n'hai era betg emprendì mia lingua cun agid da reglas. Cun gidar a far pensums ves jau ussa tuttenina mezza tge che quai vul dir. Da l'autra vart hai jau emprendì arab avant in pèr onns ed era vivì e lavurà en il Proxim Orient. Quai gida mai a sviluppar ina relaziun da confidenza cun la persuna visavi mai e sia famiglia. Ed jau hai plaschair da puspè pudair sfundrar punctualmain en questa cultura.

Pierre Seifert, pensiunari, anteriur manader da la scola da musica e musicist, Cuira – integraziun en il mintgadi ed accumpagnament d'emprender CCS

Gist cura che jau sun ì en pensiun èn bleras fugitivas e blers fugitivs vegnids en Svizra. Per mai èsi uschia stà cler, nua che jau veglia gidar en l'avegnir. Dapi lura hai jau accumpagnà plirs umans, cunzunt giuvenils – quai è ina lavur che satisfa e che tegna giuven mai. Jau fatsch pli u main tuttina blers coachings d'emprender sco da s'integrar. Ins na po betg s'imaginar quant cumplitgà ch'èn per estras ed esters las pli simplas chaussas dal mintgadi. Sche jau sent ch'insatgi vegn discriminà per exempel en connex cun la tschertga d'ina abitaziun, e quai malgrà mia brev da referenza, dun jau magari cun il pugn sin maisa. Jau sai da mes agens uffants tge ch'i dovra per daventar independent. E fugitivas e fugitivs ston surmuntar anc inqual obstachel en pli.